200 jaar Wortel-Kolonie
Wortel-Kolonie bestaat dit jaar maar liefst 200 jaar. Sinds de kolonie in 1822 werd gesticht, heeft ze een bijzonder traject afgelegd: van toonaangevend maatschappelijk project ter armoedebestrijding tot UNESCO-werelderfgoed. Om dat te vieren organiseert stad Hoogstraten samen met Stichting Kempens Landschap en het Agentschap voor Natuur en Bos een Koloniehappening. Ter gelegenheid van het jubileum is ook een gloednieuwe podcast gemaakt.
Zaterdag 7 mei 2022
Op zaterdag 7 mei trappen we de happening in gang met een avondprogramma. We stellen dan de gloednieuwe podcast ‘Aan de rand van het land’ voor.
Programma:
| 17.00 uur: | Ontvangst met drankje |
| 17.20 uur: | Korte erfgoedwandeling |
| 18.10 uur: | Panelgesprek met de gedeputeerden van de provincie en covoorzitters van Kempens Landschap Kathleen Helsen en Jan De Haes en Burgemeester Marc Van Aperen, Schepen voor Erfgoed Michel Jansen |
| 18.50 uur: | Voorstelling podcast ‘Aan de rand van het land’ van Uitgesproken. Jonas Vermeulen, Bruno Vanden Broecke en Lieven Van Gils nemen je terug in de tijd en vertellen het verhaal van Wortel-Kolonie. Vanaf zaterdag 7 mei kan je de podcast beluisteren.
“Aan de rand van het land’ gaat over mensen. Mensen van alle rang en stand, uit alle soorten families en uit alle lagen van de bevolking. Het gaat over mensen die tegenslagen kenden, die uit de boot vielen. Maak kennis met Danny, een bakkersknecht die in Wortel-Kolonie belandde.” Voor meer informatie over de podcast kan je deze pagina op VisitHoogstraten bezoeken: https://visithoogstraten.be/blog/podcast-aan-de-rand-van-het-land/ |
| 19:15 uur: | Gezellig napraten |
Zondag 8 mei 2022
Op zondag 8 mei gooien alle partners op het domein hun deuren open voor een dag boordevol activiteiten.
Wanneer:
8 mei, 8.30 tot 17.00 uur
Waar:
Wortel-Kolonie
Programma:
| Vanaf 8.30 uur: | Loop langs unieke locaties met de Vagebondloop
Kies je afstand (5,10, 15 of 25km) en geniet van een prachtige looptocht over 95% onverharde wegen. Inschrijven kan vanaf 8.30 tot 10.30 uur en omkleed- en douchemogelijkheden zijn voorzien. |
| Vanaf13.00 uur: | Namiddagprogramma
|
Parkeren
- Wortel-Kolonie is stiltegebied en zal op 8 mei autovrij worden gehouden.
- Er wordt parking voorzien in Hoogstraten en Wortel. Vanuit Worteldorp zal een huifkar pendelen tot in Wortel-Kolonie. Vanuit Hoogstraten (parking De Ster) kan je een elektrische step huren om je tocht verder te zetten.
- Uiteraard zal er uitgebreide fietsparking worden voorzien ter plaatse.
Meer informatie over ‘Land-lopen’ in Wortel-Kolonie vind je op https://visithoogstraten.be/blog/kom-land-lopen-in-wortel-kolonie/
Stad Hoogstraten, Stichting Kempens Landschap en het Agentschap voor Natuur en Bos danken alle partners die betrokken zijn bij dit project.
Wortel-Kolonie als eerste Belgisch cultureel landschap op de Unesco-Werelderfgoedlijst
We hebben zonet prachtig nieuws ontvangen! Wortel-Kolonie, onderdeel van de Koloniën van Weldadigheid in België en Nederland, werd uitgroepen als eerste Belgisch cultureel landschap op de Unesco-Werelderfgoedlijst. Die beslissing werd vandaag genomen door het Werelderfgoedcomité tijdens een internationale conventie in Fuzhou (China).
Vijfde erkenning voor Wortel-Kolonie
Dit is maar liefst de vijfde erkenning voor Wortel-Kolonie, na Europa Nostra Grand Prix Award in 2014, de ‘Sustainable Tourism Award’ in 2018, de European Landscape Award Alliance in 2019 en het Europees Erfgoedlabel in 2020. Het Werelderfgoedcomité heeft de Koloniën van Weldadigheid erkend als getuigen van een uitzonderlijk, ingrijpend en grootschalig sociaal experiment van armoedebestrijding door inrichting van binnenlandse landbouwkoloniën in afgelegen gebieden. En daar kunnen we in Hoogstraten natuurlijk alleen maar heel trots op zijn!
We moesten wel enkele jaren wachten op dit verlossende nieuws. Drie jaar geleden grepen de koloniën namelijk naast de erkenning als Unesco Werelderfgoed.
Rijkdom aan geschiedenis
De Koloniën van Weldadigheid ontstonden in 1818-1825 als integrale oplossing voor armoedebestrijding. Na de napoleontische oorlogen heerste er in de Verenigde Nederlanden (Nederland, België en Luxemburg) veel armoede en bedelarij, vooral in de steden. Bij de aanleg van de koloniën werd het schrale natuurlijke landschap door menselijk toedoen in één beweging volledig herschikt en overschreven met een geordende en geometrische structuur. Het resulterende ontginningslandschap met monumentale dreven, Koloniehuisjes, gestichten en boerderijen met akkerbouw weerspiegelt het toenmalige verlichte gedachtengoed.
Een wandeling door de verschillende koloniën neemt je mee doorheen de tijd. Je vindt er bijzonder krachtige landschappen die een verborgen verleden uitademen. Hoewel de landlopers ondertussen verdwenen zijn, zijn hun sporen in deze landschappen nog altijd duidelijk zichtbaar. Ze laten zien hoe twee eeuwen geleden met armoedebestrijding geëxperimenteerd is en hoe een wijzigende maatschappelijke moraal zich aftekende in het landschap.
Waren jouw voorouders ook landlopers in Wortel- en Merksplas-Kolonie?
Met financiële steun van de Vlaamse overheid werden tienduizenden papieren dossiers van landlopers ingescand. Via het Vele Handen crowdsourcing platform gingen vrijwilligers aan de slag om dit rijke archief digitaal toegankelijk te maken voor het brede publiek.
Persoonlijke verhalen
Had je geen werk, geen vaste woonplaats en geen middelen van bestaan? Dan werd je tot 1993 naar Wortel- of Merksplas-Kolonie gestuurd. Tienduizenden landlopers werden daar tijdelijk verplicht tewerk gesteld in een gezonde groene omgeving. De gedachte daarachter was dat zij zo heropgevoed konden worden tot brave en hardwerkende burgers.
Het verblijf van elke landloper werd zorgvuldig geregistreerd in een inlichtingenfiche. Hierop staat de voornaamste informatie over deze persoon, waardoor het vandaag een interessante bron is voor wie op zoek gaat naar sporen van familie die ooit in Wortel of Merksplas verbleef. Het uitgestrekte archief van de Rijksweldadigheidskolonies Wortel en Merksplas wordt bewaard in het Rijksarchief in Antwerpen.
Samenwerking
Om de documenten eenvoudiger en sneller raadpleegbaar te maken, sloeg Kempens Landschap de handen in elkaar met het Rijksarchief Antwerpen-Beveren, het Gevangenismuseum van Merksplas, Erfgoed Noorderkempen en het Stedelijk Museum Hoogstraten. Samen gingen ze met het dossier ‘Dwaallichten’ op zoek naar projectsteun binnen het Cultureel Erfgoeddecreet. In 2018 kende de Vlaamse overheid een bijdrage toe van 44.500 euro voor dit project, waarna de digitalisering kon beginnen.
Kathleen Helsen, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap licht toe: “Honderden vrijwilligers werkten van thuis uit mee aan dit project. Ze verwerkten de gedigitaliseerde inlichtingenfiches in een online databanksysteem. Hierin staat heel wat boeiende informatie over het leven van de landlopers, hun familie en hun herkomst.”
“Alle verzamelde data – in totaal gaat het om 270.050 opsluitingen of grosso modo 55.182 personen – is nu publiek toegankelijk gemaakt via een zoekmodule die raadpleegbaar is in het Bezoekerscentrum Kolonie 5-7 en op de website van Kolonie 5-7 (www.kolonie57.be). Hiermee wordt een schat aan nieuwe informatie prijs gegeven”, vult Jan De Haes, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap, aan. Met de zoekmodule kan je niet alleen zoeken op familienaam of woonplaats. Ook op periode van de veroordeling en zelfs op het beroep van de landlopers kan je zoeken. De zoekmodule zal op de websites van alle partners ontsloten worden.