De BIB is niet meer. Lang leve de nieuwe BIB. – lokale cultuur op de helling?
PANIEK: “Gemeenten mogen hun bib opdoeken.” kopte de Standaard enkele dagen geleden op de voorpagina. Paniek sloeg me om het het hart, angstzweet brak uit! Als cultuurminnend gemeenteraadslid in een plattelandsgemeente weet ik dat cultuur helemaal niet vanzelfsprekend is. Steevast wordt er over KUL tuur gesproken of wordt er gezegd: “Het enige wat de burgemeester kent is AGRI cultuur.” Gelukkig blijft de bibliotheek nog deze legislatuur behouden. Vanaf 2019 kijken we uit naar wat de toekomst brengt.
En wat brengt die toekomst? Op de sociale media verscheen al snel de hashtag #blijfvanmijnbib. Ik tracht het positief te bekijken. De toekomst kan ook fantastische samenwerkingsverbanden opleveren. Een trend die zich waarschijnlijk meer en meer zal laten opmerken is “cultuurclustering”: het fysiek samenbrengen van verschillende instellingen die elkaar moeten versterken.
Het fysiek samenbrengen van sterke culturele partners, zoals bibliotheken, zodat ze elkaar kunnen versterken is het basisidee. Daar stopt de zoektocht niet! Er moet ook gezocht worden naar een sterke horeca of andere publieke functies die mee geïntegreerd worden. Industrieel erfgoed biedt een enorme potentiële kans en draagt net bij aan de uitstraling van het project. Treffend voorbeeld is C-Mine in Genk. Oude mijngebouwen werden gerenoveerd en verschillende partners kregen er een plaats (horeca – onderwijs: MAD (Media Arts & Design faculty – C-mine cultuurcentrum – bioscoop). Daarnaast werd er ook de C-Mine crib opgericht; een dienstencentrum dat startende en jonge creatieve bedrijven ondersteunt bij hun opstart en doorgroei.
C-Mine ontwikkelt zich steeds verder en is een prachtig voorbeeld van een geslaagde cultuurclustering, een symbiose tussen vorm en inhoud. Het geheim van deze succesformule schuilt in het inhoudelijk concept. Clustering kan alleen maar slagen als er een inhoudelijke en persoonlijke chemie is tussen de verschillende instellingen. De kans op samenwerking is groter als alle instellingen rond de tafel gaan zitten en op zoek gaan naar een gezamenlijk sterk inhoudelijk concept. Een concept dat afgestemd is op de lokale financiële situatie en rekening houdt met de het verzorgingsgebied.
De kans op succes is bijzonder klein als gemeenten de instellingen onder druk gaan zetten om tot clustering te bekomen. Clustering afdwingen van bovenuit werkt niet. Het ontbreken van de gemeenschappelijke doel zorgt ervoor dat het project gedoemd is om te mislukken! Toch kan net die lokale overheid een belangrijke actieve rol spelen als mede trekker van het hele project.
2018 lijkt nog ver weg maar als de geesten niet meer rijpen hebben we straks enkel nog AGRI cultuur in de plattelandsgemeenten. Laten we hopen dat de kleine gemeenten de noodzaak van cultuur blijven / gaan zien.
Arnold Wittenberg is gemeenteraadslid voor Hoogstraten LEEFT in de stad Hoogstraten. Daarnaast is hij beeldend kunstenaar en student aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg (NL).