Landlopers palmen Merksplas en Hoogstraten in
Merksplas en Hoogstraten zetten samen in op het verfraaien van de openbare ruimte door middel van street art. Verspreid over het grondgebied van Merksplas en Hoogstraten vind je vanaf 6 september 2022 twintig geschilderde kleine landlopersfiguren. Street artist Jaune ging aan de slag en ontwierp de landlopersfiguren op basis van oude foto’s. Met dit kunstproject zetten Merksplas en Hoogstraten de ‘Koloniën van Weldadigheid’ letterlijk en figuurlijk nog eens in de verf.
“Met dit kunstproject voegen wij nog een dimensie toe aan de viering van het 200-jarig bestaan van Wortel-Kolonie. De geschiedenis van de koloniën draait in de eerste plaats om de mensen die daar leefden, niet om de gebouwen, die ze hebben achtergelaten. Dat mogen we niet vergeten. Hun harde werk heeft voor altijd een stempel op ons landschap gezet.”
Arnold Wittenberg, schepen van cultuur Hoogstraten
“Enkele decennia geleden liepen de landlopers nog in het echt doorheen ons dorp. Nu de landloperij is afgeschaft en de landlopers verdwenen zijn, brengen we ze op deze manier terug tot leven in het straatbeeld.”
Monique Quirijnen, schepen van cultuur Merksplas
Wie is Jaune?
Jaune is een stencil kunstenaar en stedelijke interventionist uit Brussel. Je kan hem kennen van zijn typische vuilnismannetjes. Als vuilnisman viel het Jaune op hoe hard hij opging in het decor van de stad. Niemand maakte een praatje, niemand lette echt op hem. Hij laat felle vuilnismannetjes dapper ronddwarrelen in humoristische, absurde settings en laat het daarbij niet na af en toe een stevige steek richting onze samenleving te geven. Op vraag van Hoogstraten en Merksplas ontwierp hij de unieke landlopersfiguren.
Kan jij alle landlopersfiguren spotten?
Verspreid over het grondgebied van Merksplas en Hoogstraten kan je de figuren spotten op 20 locaties, 10 in Merksplas en ook 10 in Hoogstraten. Kan jij ze allemaal vinden?
We kunnen alvast een tipje van de sluier lichten, de meeste werkjes vind je langs de vernieuwde Landlopersroute die je doorheen de kolonies van Hoogstraten en Merksplas brengt.
200 jaar Wortel-Kolonie
Wortel-Kolonie bestaat dit jaar maar liefst 200 jaar. Sinds de kolonie in 1822 werd gesticht, heeft ze een bijzonder traject afgelegd: van toonaangevend maatschappelijk project ter armoedebestrijding tot UNESCO-werelderfgoed. Om dat te vieren organiseert stad Hoogstraten samen met Stichting Kempens Landschap en het Agentschap voor Natuur en Bos een Koloniehappening. Ter gelegenheid van het jubileum is ook een gloednieuwe podcast gemaakt.
Zaterdag 7 mei 2022
Op zaterdag 7 mei trappen we de happening in gang met een avondprogramma. We stellen dan de gloednieuwe podcast ‘Aan de rand van het land’ voor.
Programma:
| 17.00 uur: | Ontvangst met drankje |
| 17.20 uur: | Korte erfgoedwandeling |
| 18.10 uur: | Panelgesprek met de gedeputeerden van de provincie en covoorzitters van Kempens Landschap Kathleen Helsen en Jan De Haes en Burgemeester Marc Van Aperen, Schepen voor Erfgoed Michel Jansen |
| 18.50 uur: | Voorstelling podcast ‘Aan de rand van het land’ van Uitgesproken. Jonas Vermeulen, Bruno Vanden Broecke en Lieven Van Gils nemen je terug in de tijd en vertellen het verhaal van Wortel-Kolonie. Vanaf zaterdag 7 mei kan je de podcast beluisteren.
“Aan de rand van het land’ gaat over mensen. Mensen van alle rang en stand, uit alle soorten families en uit alle lagen van de bevolking. Het gaat over mensen die tegenslagen kenden, die uit de boot vielen. Maak kennis met Danny, een bakkersknecht die in Wortel-Kolonie belandde.” Voor meer informatie over de podcast kan je deze pagina op VisitHoogstraten bezoeken: https://visithoogstraten.be/blog/podcast-aan-de-rand-van-het-land/ |
| 19:15 uur: | Gezellig napraten |
Zondag 8 mei 2022
Op zondag 8 mei gooien alle partners op het domein hun deuren open voor een dag boordevol activiteiten.
Wanneer:
8 mei, 8.30 tot 17.00 uur
Waar:
Wortel-Kolonie
Programma:
| Vanaf 8.30 uur: | Loop langs unieke locaties met de Vagebondloop
Kies je afstand (5,10, 15 of 25km) en geniet van een prachtige looptocht over 95% onverharde wegen. Inschrijven kan vanaf 8.30 tot 10.30 uur en omkleed- en douchemogelijkheden zijn voorzien. |
| Vanaf13.00 uur: | Namiddagprogramma
|
Parkeren
- Wortel-Kolonie is stiltegebied en zal op 8 mei autovrij worden gehouden.
- Er wordt parking voorzien in Hoogstraten en Wortel. Vanuit Worteldorp zal een huifkar pendelen tot in Wortel-Kolonie. Vanuit Hoogstraten (parking De Ster) kan je een elektrische step huren om je tocht verder te zetten.
- Uiteraard zal er uitgebreide fietsparking worden voorzien ter plaatse.
Meer informatie over ‘Land-lopen’ in Wortel-Kolonie vind je op https://visithoogstraten.be/blog/kom-land-lopen-in-wortel-kolonie/
Stad Hoogstraten, Stichting Kempens Landschap en het Agentschap voor Natuur en Bos danken alle partners die betrokken zijn bij dit project.
Waren jouw voorouders ook landlopers in Wortel- en Merksplas-Kolonie?
Met financiële steun van de Vlaamse overheid werden tienduizenden papieren dossiers van landlopers ingescand. Via het Vele Handen crowdsourcing platform gingen vrijwilligers aan de slag om dit rijke archief digitaal toegankelijk te maken voor het brede publiek.
Persoonlijke verhalen
Had je geen werk, geen vaste woonplaats en geen middelen van bestaan? Dan werd je tot 1993 naar Wortel- of Merksplas-Kolonie gestuurd. Tienduizenden landlopers werden daar tijdelijk verplicht tewerk gesteld in een gezonde groene omgeving. De gedachte daarachter was dat zij zo heropgevoed konden worden tot brave en hardwerkende burgers.
Het verblijf van elke landloper werd zorgvuldig geregistreerd in een inlichtingenfiche. Hierop staat de voornaamste informatie over deze persoon, waardoor het vandaag een interessante bron is voor wie op zoek gaat naar sporen van familie die ooit in Wortel of Merksplas verbleef. Het uitgestrekte archief van de Rijksweldadigheidskolonies Wortel en Merksplas wordt bewaard in het Rijksarchief in Antwerpen.
Samenwerking
Om de documenten eenvoudiger en sneller raadpleegbaar te maken, sloeg Kempens Landschap de handen in elkaar met het Rijksarchief Antwerpen-Beveren, het Gevangenismuseum van Merksplas, Erfgoed Noorderkempen en het Stedelijk Museum Hoogstraten. Samen gingen ze met het dossier ‘Dwaallichten’ op zoek naar projectsteun binnen het Cultureel Erfgoeddecreet. In 2018 kende de Vlaamse overheid een bijdrage toe van 44.500 euro voor dit project, waarna de digitalisering kon beginnen.
Kathleen Helsen, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap licht toe: “Honderden vrijwilligers werkten van thuis uit mee aan dit project. Ze verwerkten de gedigitaliseerde inlichtingenfiches in een online databanksysteem. Hierin staat heel wat boeiende informatie over het leven van de landlopers, hun familie en hun herkomst.”
“Alle verzamelde data – in totaal gaat het om 270.050 opsluitingen of grosso modo 55.182 personen – is nu publiek toegankelijk gemaakt via een zoekmodule die raadpleegbaar is in het Bezoekerscentrum Kolonie 5-7 en op de website van Kolonie 5-7 (www.kolonie57.be). Hiermee wordt een schat aan nieuwe informatie prijs gegeven”, vult Jan De Haes, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap, aan. Met de zoekmodule kan je niet alleen zoeken op familienaam of woonplaats. Ook op periode van de veroordeling en zelfs op het beroep van de landlopers kan je zoeken. De zoekmodule zal op de websites van alle partners ontsloten worden.